ادبیات رضوی به جای این که جریان باشد، جرقه است - سفر به تایلند

او با اشاره به این که در دهه 70 تصمیم گرفته که به جای تاریخ رضوی به ادبیات و داستان رضوی نگاه کند گفت: از این جهت که ببینم به چه صورت می توان خود را وقف کرد تا این نوع ادبیات را به جامعه ادبی پیشنهاد داد و جامعه ادبی احساس کند که جای این فضا بسیار خالی است. اولین اتفاقی که افتاد بنده اثری را با عنوان هفت دریا شبنمی نوشتم که در ارتباط با یکی از لوکیشن های حرم است؛ پس از آن نیز بارِ باران را که درباره ساخت مسجد گوهرشاد بود به نگارش در آوردم. این اثر برنده رمان برتر جشنواره ادبیات داستانی شهید غنی پور، برنده کتاب برتر سال رضوی و برنده جایزه کتاب سال شد.

وی افزود: ولادت و غریب، قریب نیز از دیگر رمان های بنده در این حوزه بود که تاثیری بر برخی از نویسندگانی گذاشت که علاقه مند بودند در این فضا کار کنند؛ ما تقریبا مجموعه از افراد شدیم که نه به صورت سازمانی یا سفارشی بلکه به شکل شخصی شروع به خلق این نوع ادبیات کردیم.

این کارگردان همچنین بیان نمود: ولی متاسفانه بزرگترین مشکل این است که این افراد هنوز هم تنها هستند و آثاری که خلق می کنند به واسطه علاقه خودشان است؛ منظورم این است که تولید جریان سازی به آن معنا شکل نمی گیرد. از این رو بسیاری از نویسندگان ادبیات رضوی هنگامی که یک یا دو اثر در این زمینه تولید می کنند به دلیل تنها بودن سراغ حوزه های دیگری می فرایند به همین علت ادبیات رضوی به جای این که جریان باشد جرقه است.

نویسنده اوسنه گوهرشاد ضمن بیان این که حدود 10 دوره است که جشنواره بین المللی کتاب سال رضوی در حال برگزاری است اما از دل آن استعدادی بیرون نیامده است اعلام کرد: برخی از ناشران همچون به نشر شروع به پیگیری این جریان کردند ولی باز هم آن شکل جریان ساز رخ نداد. به واقع جریان سازی که می خواهد در حوزه ادبیات صورت بگیرد حاصل کار فردی هنرمندان است نه حاصل جمع گرایی. سازمان ها و ارگان ها باید از این کار حمایت کنند تا تبدیل به یک جریان شود.

وی افزود: همچنین افراد زیادی در بخش های مختلف کشور آثاری را در زمینه ادبیات رضوی خلق کردند ولی ما باغ موزه یا کتابخانه ای نداریم که مخاطبین علاقه مند همه آثار این حوزه را با تنوع آن در یک محیط ببینند یا روی این تعدد و تنوع کار شده و رسانه ای شود، چون این ماجرا خود عقیم مانده تبدیل به جریان نیز نشده است.

تشکری درباره واقعیت داشتن و مستند بودن آثاری که در زمینه ادبیات رضوی به نگارش درآمده و منتشر می شوند گفت: تاریخ اصلا ادبیات نیست، من معنی رمان تاریخی را درک نمی کنم. یعنی کار تاریخ به اضافه ادبیات اشتباه بوده و ادبیات به اضافه تاریخ است. یعنی نویسنده مستندات را از یک موضوعی انتخاب می کند و قبل و بعدی برای آن طراحی می کند تا داستان از آن قالب صرف مستند خارج شود، در عین این که مستند را حفظ می کند قبل و بعد دراماتیک نیز به آن می افزاید.

نویسنده آبی ها اعلام کرد: نمونه مشخص این امر در ادبیات دنیا می توان کار هوگو، داستایوفسکی و امانوئل اشمیت را مثال زد که اکثرا آثار دینی هستند اما قبل و بعدی برای آن ها طراحی شده است. یعنی اگر انجیل های من امانوئل اشمیت را بخوانید با خود انجیل تفاوت چندانی ندارد تنها قبل و بعد آن مهم است که داستان را جذاب کرده است. ما در حقیقت باید در حوزه ادبیات داستانی به چنین موضوعیتی برسیم.

او ضمن اشاره به این که اصولا در آثار سینمایی و سریال ها مانع هایی برای نمایش معصومین وجود دارد اظهار کرد: ولی در ادبیات چنین نیست و نویسنده فضایی را به وجود می آورد که مخاطب می تواند هرگونه تخیلی را نسبت به آن منظره و واقعه ای که نویسنده ساخته به وجود آورد. این کار راه قبل و بعد گذاشتن و فنی ادبیات و به واقع پیشنهاد ادبیات به تاریخ است.

تشکری همچنین بیان نمود: وقتی وارد مستندات می شویم ویژگی های منحصر به فردی دارند که اگر تکه شوند و ما بین این تکه ها ادبیات وارد شود خود تاریخ خورد شده و تبدیل به ادبیات داستانی می شود. نویسنده مستندات تاریخی را گرفته و آن ها را دراماتیک می کند تا تولید ادبیات کرده و مخاطب احساس کند در حال خواندن رمانی با شاکله دینی و رضوی است.

نویسنده موقف با بیان این که هنوز موارد و داستان هایی وجود دارد که می توان با استفاده از آن ها اثری در زمینه ادبیات رضوی خلق کرد، گفت: دوستان ما در ادبیات نمایشی نیز بسیار به ادبیات رضوی و داستان زندگی و شهادت امام رضا (ع) پرداخته اند اما مشکل اصلی عدم حمایت و پشتیبانی است. یعنی نویسنده دراماتیک نمایشنامه ای می نویسد و کسی چون من که نویسنده حرفه ای است آن را منتشر می کند و برخی دیگر امکان انتشار آثار خود را ندارند و بیشتر برای صحنه می نویسند.

سعید تشکری در انتها گفت: حدود 1800 گروه، نمایش هفت دریا شبنمی را اجرا کردند. به این دلیل که تنها یک ناشر خوب آن را منتشر کرده و به خوبی هم توزیع شده بود. یعنی تا تصمیم نگیریم در حوزه فرهنگ رضوی به قصد خدمت، در سال حداقل یک اثر را تولید کنیم و به صورت نذر گونه آن را پشتیبانی نکنیم یا تلویزیون در روز شهادت یا تولد امام هشتم به صورت تشویق گونه به این آثار نگاه کند و از آن حمایت کند اتفاقی رخ نمی دهد و جریانی صورت نمی گیرد.