جشنواره سالانه رنگ و شادی در هند - سفر به تایلند

دو روز پیش، هشتم مارس (18 اسفند ماه 1390) روز هولی سال 2012 بود. روزی که همچون سالگردهای قمری هر سال تغییر می نماید و در سراسر هند بمدت دو روز تعطیل رسمی است و هندی ها، حتی شهروندان غیر هندو هم به نشانه ابراز دوستی در مراسم جشن رنگ شرکت می نمایند و از چند روز قبل، مراکز خرید را برای برگزاری میهمانی های این روز مهیا می نمایند.

معنی کلمه هولی در زبان هندی، سوختن است و در اصل جشن هولی دلالت بر پیروزی خوبی بر بدی دارد و در بیشتر منطقه ها هند، در دو روز و با نام های هولی و دولتی یا به زبانی ساده تر، هولی کوچک و هولی عظیم برگزار می گردد که معمولا پس از انجام عبادت و گذاشتن نشان بر مجسمه کریشنا و رادا، مردم با پودرهای رنگی یا بالن های پر از مایعات رنگی که به گولال و آبیر معروفند، به هم رنگ می پاشند. در حقیقت این جشنواره را می توان جشنواره تابناک و درخشان نامید، چرا که رنگ های روشن و متنوعی در آن استفاده می گردد٬ هندی ها معتقدند رنگ های روشن زندگی بخش، نیروزا و نشاط آوراست.

در هولی کوچک، به ندرت نشانه هایی از رنگ ها بر سر و شانه مردم دیده می گردد اما مراسم اصلی هولی کوچک شبانگاه و با برآمدن ماه کامل شروع می گردد. در این روز مردم آتش می افروزند و در حالی که دور آن می چرخند، آب بر زمین می ریزند. گاهی در این مراسم دانه های جو را در ظرف هایی در زیر آتش می گذارند تا برشته گردد و پس از خاموش شدن آتش آنها را می خورند. این افروختن آتش در سرانجام زمستان در بسیاری از فرهنگ ها وجود دارد که یکی از معانی آن، سوزاندن شاخه های مرده قبلی و آمادگی برای روییدن شاخ و برگ های تازه بهاری هست.

بنابر بعضی از روایات این جشن در ابتدا به خاطر حاصلخیزی زمین برگزار می شده است، از طرف دیگر این جشن به یمن عشق فناناپذیر کریشنا و رادا هم برپا می شده علاوه بر پاشیدن رنگ و آب به همدیگر، جشن هولی شامل پایکوبی و آواز هم می باشد و آتش بازی های عظیم در هر کوچه و خیابانی برگزار می گردد با این باور که آتش فضا را از وجود روح های شیطانی پاک می نماید و نشانی بر سوزاندن هولیکای شریر و نابکار(دشمن کریشنا و رادا) بوده است و نام هولی برگرفته از این رسم است.

از صبح هولی مردم به پایکوبی و شادی و آوازخوانی مشغولند و هرچه به سمت ظهر پیش می رود، مردم به سمت رودخانه ها و برکه ها و اماکن تفریحی رفته٬ دور هم جمع می شوند و عصر آن روز غذاها و شیرینی های مخصوص را که از قبل آماده نموده اند، می خورند و هرچه به شب نزدیک می گردد، سکوت همه جا را فرا می گیرد. امروزه عده کمی از نسل جوان هند از فلسفه جشن هولی آگاهی دارند و تنها آنرا بهانه ای برای برگزاری جشن و شادی می دانند اما هیچ جشن دیگری را در هند نمی توان یافت که درس دینی و مذهبی را همراه هماهنگی اجتماعی چنین ساده بیاموزد. رنگ، سروصدا٬ پایکوبی٬ آواز و پذیرایی هولی در اصل به معنای همراهی، اتحاد، برابری و شادی است. هولی مراسمی برای سنجش بردباری مردم کشور هفتاد و دو ملت هند هم هست. رسم است که در این روز مردم ناسزا به هم بگویند. شاید هندی ها به این وسیله می خواهند هر سال از اندازه تحمل خود نسبت به اقوام و مذاهب مختلفی که در این کشور زندگی می نمایند اطمینان حاصل نمایند.

هولی هر چه هست، شادترین فستیوال هندی ها در کشور بیش از یک میلیارد و 200 میلیون نفری هند است که در عین خنده و سرخوشی، درس های اخلاقی را به جامعه می دهد. این درس ها در داستان های منسوب به هولی هم بخوبی مشهود است؛ افسانه هایی که مراسم مختلف هولی با آنها توجیه می شوند. این جشن همچون دیگر جشن های هندی با آواز و موسیقی و شیرینی البته به اضافه رنگ همراه است و مردم در این روز با پاشیدن رنگ و آب بر روی یکدیگر از صبح تا غروب روز هولی را جشن می گیرند و حتی این جشنواره به اسم مراسم کنار گذاشتن کدورت ها هم شناخته می گردد. اما برگزاری مراسم هولی به وسیله مردم سرخوش هند، روی دیگری هم دارد؛ گاه پاشیدن رنگ، حالت خشونت آمیز یا آزار دادن زنان را پیدا می نماید، گاه شوخی ها جدی می شوند و حتی به پاره کردن لباس های یکدیگر می انجامند. رنگ های هولی با این صحنه ها، که ابراز تاسف جامعه هند از بروز آنها را از چند روز قبل می توان در شبکه های اجتماعی اینترنت مشاهده کرد، کدر می شوند