حراج هنری در بهمن ماه برگزار می شود، قدرت یک عکس در معرفی ایران - سفر به تایلند

موضوع سخنرانی ارجمندی نهادهای اجتماعی و توجه به اقتصاد هنر بود که وی در این باره گفت: بخش اول صحبت هایم در زمینه اقتصاد فرهنگ و هنر و اتفاقاتی است که در دولت فرهنگ و امید افتاده و در بخش دوم درباره صندوق و دغدغه دوستان در زمینه معیشتی و بیمه صحبت می کنم.

فرهنگ در قطب مالی کشور جایی ندارد

وی با بیان اینکه موضوع اقتصاد فرهنگ و هنر، ادبیات جدیدی در کشور ماست اما سال هاست در جهان اتفاق افتاده، افزود: کشورهای توسعه یافته صنایع خود را به کشورهای در حال توسعه انتقال داده اند. الان موضوع اقتصاد خلاق سهم بسیار بالایی در جهان دارد اما در کشور ما توجه جدی به این موضوع نشده و حاکمیت ها نتوانسته اند سازو کار جدی برای این کار داشته باشند. قطب های مالی کشور شامل صنعت، خدمات و کشاورزی است و در این بین فرهنگ اصلا وجود ندارد. در اظهارنامه مالیاتی اصلا فعالیت فرهنگی گنجانده نشده و با عنوان سایر از آن یاد می گردد.

اصناف فرهنگی ساختارمند نداریم

ارجمندی درباره شرایط مالی فرهنگ و هنر بیان نمود: اتفاق بد این بود که فرهنگ و هنر در زمینه مالی مغفول مانده بود ولی دولت تدبیر و امید نظر جدی داشت که این اتفاق بیفتد. ما برای توسعه این بخش چهار حوزه را در دستور کار گذاشته ایم که اولین آن ساماندهی صنایع فرهنگی است. ما اصلا صنایع فرهنگی نوین نداریم همچون صنعت چاپ و بسته بندی که نزدیک دو میلیارد دلار واردات در کشور داریم، از همین موضوع بگیرید تا بقیه موارد. دومین حوزه ساماندهی صنوف فرهنگی است. ما اصناف فرهنگی که ساختار داشته باشند نیز نداریم.

هنر توانایی معرفی ما به عنوان نفر اول منطقه را دارد

وی در این باره گفت: اگر قرار است در سال 1404 در منطقه اول شویم آیا می توانیم با پراید در صنعت خودرو به رتبه اول منطقه برسیم؟ اما یک موسیقی و هنر تجسمی حتما توانایی انجام این کار را دارد یا یک فریم عکس ما را نفر اول منطقه خواهد کرد چون اینها محصول ایرانی ها هستند و از قدیم گفته اند هنر نزد ایرانیان است. ما در این بخش ها ساماندهی را آغاز کرده ایم. من روزی که کارم را آغاز کردم، نیامدم که معاونت مالی برای وزارت ارشاد راه بیندازم بلکه من آمدم معاونت هنری برای وزارت صنایع یا معاونت هنری برای وزارت نفت راه بیندازم. من دنبال این هستم که فرهنگ و هنر سر جای خودش بنشیند.

ضرورت اعتماد به بخش خصوصی و واگذاری امور به آنها

ارجمندی سپس به بخش خصوصی اشاره کرد و یادآور شد: ما بخش خصوصی را باور نکردیم و به آنها اعتماد نکردیم. باید تلاش کنیم ساختارها شکل بگیرند و بعد آنها را به بخش خصوصی واگذار کنیم. مگر ما به کارکنان صنایع نظامی و دیگر صنایع ارج نمی نهیم، مگر آنها را بیمه تامین اجتماعی نمی کنیم، مگر بن به آنها نمی دهیم تا امنیت کشور حفظ گردد؟ کدام امنیت بهتر از موسیقی یا یک فریم عکس آرام بخش است؟ وقتی عکسی در جایی به نمایش گذاشته می گردد فرهنگ، صنعت و شخصیت یک کشور را به تصویر می کشد. هنرمندان چیزی از دولت نخواسته اند فقط گفته اند بقیه را که بیمه کرده اید، ما را هم بیمه کنید. البته خدا را شکر در دولت تدبیر و امید این موضوع به جدیت دنبال می گردد. ما باید به صنوف فرهنگی مان اعتماد کنیم و به آنها اختیاراتی بدهیم.

اوراق مالی یک فیلم برای نخستین بار منتشر می گردد

وی سومین حوزه ای را که دولت در دستور کار گذاشته است، ساماندهی نهادهای مالی فرهنگی برشمرد و توضیح داد: حوزه های مالی با فرهنگ و هنر بیگانه هستند، نه اینکه آن را نشناسند بلکه رابطه شان کم است. ما تلاش کرده ایم بازارهای مالی را وارد هنر کنیم. برای اولین بار اوراق مالی برای یک فیلم منتشر می گردد. انشالله تا آخر سال این فیلم را اکران کنیم تا این اثر مدلی برای دیگر فیلم ها گردد.

ثبت صندوق نیکوکاری هنر

وی همچنین به ثبت صندوق نیکوکاری هنر اشاره کرد و گفت: قرار است خروجی این صندوق برای بیمه تکمیلی هنرمندان استفاده گردد و در این صورت هیچ هزینه ای را برای بیمه تکمیلی هیچ هنرمندی نخواهیم گرفت و هزینه ها از طریق همین صندوق پوشش داده می گردد.

تقاضای بانک ها برای تاسیس گالری

ارجمندی همچنین چهارمین موضوع قرار گرفته در دستور کار را عرضه محصولات فرهنگی بیان و اظهار کرد: باید تقاضا را فعال کنیم. وقتی یک هنر تولید بگردد و قابلیت اجرا نداشته باشد، فایده ای نخواهد داشت. ما در این زمینه با هنرهای تجسمی آغاز کردیم یعنی حراج تهران را راه اندازی کردیم و در بهمن ماه یک حراج دیگری خواهیم داشت. اکنون بانک ها با ما مذاکره می کنند و علاقمند به تاسیس گالری هستند که همین موضوع نشان می دهد ما پیشرفت زیادی در این زمینه کرده ایم.

صندوق تأمین خسارات هنرمندان راه اندازی می گردد

مشاور مالی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در انتها درباره شرایط بیمه هنرمندان گفت: در ابتدای آغاز به کار دولت با بدهی روبرو شدیم که از بابت بیمه هنرمندان بود اما در میان آنها بعضا دوستانی بودند که هنرمند نبودند. بنابراین باید بیمه این افراد را رد می کردیم. ما دو مساله داشتیم و آن این بود که اگر بدهی را پرداخت نمی کردیم سازمان تامین اجتماعی از بیمه جدید امتناع می کرد و مطلب دوم آنکه باید لیست افراد را پالایش می کردیم تا افرادی که واقعا هنرمند نیستند از لیست خارج شوند. ما توانستیم بدهی تامین اجتماعی را پرداخت کنیم و سعی می کنیم تا انتها همین ماه ثبت نام جدید داشته باشیم. برای ابتدای سال 1394 ما در مورد بیمه هنرمندان و عکاسان نیز هیچ مسئله ای نخواهیم داشت و برخی از دوستان هنرمند که سن بیمه آنها گذشته و از آنجاکه سازمان تامین اجتماعی برای بیمه کردن شرایط سنی دارد، صندوقی طراحی کرده ایم که صندوق تامین خسارت نام دارد و ظرف یک یا دو ماه آینده راه اندازی خواهد شد.

ایگو به مثابه دوربین

بخش بعدی این نشست به موضوع روانشناسی و عکاسی اختصاص داشت که با حضور امیرحسین جلالی ندوشن و افشین شاهرودی برگزار گشت.

شاهرودی که به عنوان کارشناس عکاس در این بخش صحبت می کرد، درباره لزوم توجه به رابطه روانشناسی و عکس گفت: امروزه تحلیل و نقد هنر به شدت تحت تاثیر آموزه های فلسفی و روانکاوی است اما متاسفانه این بحث در عکاسی ما مغفول مانده است. سابقه نگاه روانکاوانه به 3-4 سال قبل برمی گردد که گفتگوهایی در اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 با محمد صنعتی صورت گرفت و نگاه روانکاوانه در هنر مطرح شد. بسیاری از متفکران بزرگ نقد از بستر روانکاوی بیرون آمده اند و امروزه خوشحالیم که می توانیم به این بحث بپردازیم.

شاهرودی افزود: لاکان می گوید انسان برای اولین بار هویت خود را با مشاهده تصویر خود در آینه شناخت. امروز جهان به شدت وابسته به تصویر است. با توجه به این نظریه لاکان، چگونه باید از منظر رواکاوی به عکس نگاه کنیم.

پس از آن جلالی ندوشن با بیان اینکه در بسیاری از موارد نقدهای منتشرشده حاوی کلمات تخصصی است که اگر کسی با روانکاوی آشنایی نداشته باشد، متوجه آنها نمی گردد، ادامه داد: با توجه به این مسئله رئوس نظریه روانکاوی به خصوص بحث فروید را مطرح می کنم تا بحث ملموس تر گردد.

وی در مورد فروید گفت: روانکاوی ابتدا به ساکن به عنوان یک امر بالینی آغاز شد البته فروید روانپزشک بود و در اواخر عمر به سراغ نظریه پردازی رفت و از همانجا به نوعی روانکاوی در هنر و بعدها نقد هنری رسید و باعث ایجاد نگاه تازه ای به انسان شد.

جلالی ندوشن با اشاره به اینکه معرفی ذهن ناخودآگاه فروید را از دیگر روانشناسان متمایز کرد، اظهار کرد: فروید متوجه شد بیماران نشانه هایی بروز می دهند که به رغم مسائل جسمی ریشه جسمی ندارد اما خودشان هم نسبت به این مسئله آگاهی ندارد. در آن زمان ناخودآگاه یک بحث جدید بود چون پیش از آن تا سال ها ذهن تحت تاثیر پارادیم دکارت و کانت بود. فروید گفت ما در مورد خودمان چیزهای کمی می دانیم و عمدتا همان چیزهایی است که بر رفتارهای ما تاثیر می گذارد. نظریه های روانکاوی به دنبال انگیزه های ناخودآگاه است و این نظریه را می توان در عکاسی چنین دنبال کرد که نوع نگاه و ژستی که سوژه به دوربین دارد، چگونه است یا چرا عکاس از چنین زاویه یا با این نور و صحنه عکس گرفته است. در واقع بسیاری از انتخاب کردن ها و حتی انتخاب نکردن ها تحت تاثیر انگیزه های ناخودآگاه است.

این روانشناس اظهار کرد: پیام روانکاوی این است که باید به واقعیت تن بدهیم و پایمان را روی زمین بگذاریم. فروید معتقد بود انگیزه رفتارهای ما غرایز است و آنچه باعث تلاش های ما در زندگی است، لیبیدو یا زیست مایه است یعنی هر آنچه که باعث زندگی و خلاقیت می گردد اما فروید می گوید در کنار لذت و دنبال غرایز بودن، انسان متمدن شد تا این غرایز و لذت را سامان دهد.

وی همچنین به تغییراتی که فروید در آخر عمر در نظریاتش به وجود آورد، اشاره کرد و گفت: او آخر عمر نکات دیگری را به نظریه اش افزود. او گفت بشر دنبال لذت است اما لذت فقط از طریق رابطه جنسی بدست نمی آید بلکه بشر تمایلی هم به مرگ و پرخاشگری دارد. البته باید بگویم این دیدگاه مورد نقدهای جدی قرار گرفته است.

وی افزود: فروید یک تجدیدنظر دیگر هم در افکارش به وجود آورد و برای ذهن سه بخش تصور کرد که شامل آیدی یا من، ایگو یا خود و سوپرایگو یا فراخود بود.

جلالی ندوشن در توضیح این بخش ها گفت: آی دی همان بخش غرایز است. انسان تمایل دارد براساس غرایز عمل کند اما سوپرایگو که برخواسته از هنجارهای آموخته شده توسط والدین و خانواده است، جلوی آی دی را می گیرد و او را سرزنش و تنبیه می کند که در اثر این جدل، عذابی به وجود می آید اما فروید واسطه دیگری را معرفی می کند که .بخش پخته شخصیت ماست. ایگو در واقع ابزار ارتباط ما با واقعیت و جهان بیرون است

وی همچنین نگاهی به روانشناسی معاصر کرد و افزود: الان در روانشناسی معاصر برخلاف نظرات فروید، بسیار به نقش مادر و زندگی تا دو سالگی اهمیت می دهند و این همان بخشی است که هنوز افراد نمی توانند صحبت کنند و هنر هم بدون کلمه حرف می زند.

تئوری روانکاوی به مرگ مولف اعتقاد دارد

جلالی ندوشن سپس به بحث عکاسی رسید و یادآور شد: این تصور که از روی عکس، به سمبل هایی برای تفسیر برسیم بسیار ساده انگارانه است. ما حتما باید مجموعه ای از آثار یک هنرمند را بررسی کنیم و خیلی مهم است که از سرگذشت او باخبر شویم. البته خوب است با تداعی های هنرمند هم آشنا شویم و از خود او بخواهیم بگوید که چرا چنین نورپردازی، صحنه یا سوژه ای را انتخاب کرده است. ضمن اینکه نظریات روانکاوی به تئوری مرگ مولف اعتقاد دارد چون ناخودآگاه مصرف کننده است که به اثر معنا می دهد.

وی در انتها متذکر شد: لاکان می گوید ما به کشف جهان از زاویه چشم مادر دست پیدا می کنیم و اگر مادر، جهانی امنی را معرفی کند در جهانی امنی زندگی خواهیم کرد. عکس هم به ما نشان می دهد جهان چگونه جایی است و نگاه عکاس به ما این امکان را می دهد که وجوه مختلف زندگی انسان را ببینیم. در اثر گسترش ایگو، از لحظه های زندگی عکس می گیریم و مدام در آن تعمق می کنیم. فروید می گوید ایگو مثل دوربین است. در واقع افراد اثر هنری خلق می کنند تا در موضوعی را که برایشان پالش برانگیز است، سازگاری به وجود بیاورند.