عجیب ترین آداب و رسوم شب یلدا در کشورهای دیگر جهان
به گزارش سفر به تایلند، می دانستید شب یلدا شب تولد عیسی مسیح هم هست؟ یک روایت جالب تاریخی حکایت از آن دارد که مسیحیان سرتاسر جهان تا قرن چهارم میلادی آخرین شب پاییز و روز نخست دی ماه (21 دسامبر) را به عنوان تولد عیسی مسیح جشن می گرفتند اما بر اثر یک اشتباه عجیب از سوی مورخان در شمارش سال های کبیسه از قرن چهارم میلادی به بعد روز 25 دسامبر به عنوان روز تولد عیسی مسیح جشن گرفته شد. از سوی دیگر ایرانیان باستان آخرین روز ماه پاییز را شب تولد ایزد مهر یا میترا می دانستند و آن را جشن می گرفتند. رسمی که هنوز هم در نزد ایرانیان پا برجاست. شاید برای تان جالب باشد که بدانید به دلیل این تقارن شب یلدا که به عبارتی شب تولد مسیح هم هست هنوز در برخی کشورهای اروپایی، آفریقایی و آسیایی جشن گرفته می گردد. مردمان تمدن مایا اعتقاد داشتند که جهان در 21 دسامبر 2012 به انتها خواهد رسید که البته نرسید و همین امر نشان می دهد که آخرین روز ماه پاییز در تمدن های باستان چقدر اهمیت داشته است. آداب و رسوم شب یلدا در کشورهای مختلف را در مجله خبرنگاران بخوانید.
ایران خوردن غذاها و میوه های سنتی و شعرخوانی و شب نشینی
با رسوم و رسوم یلدا در کشور ایران تقریبا همگی کم و بیش آشنا هستیم. از خرید آجیل و شیرینی و تنقلات مختلف گرفته تا پختن غذاهایی مثل سبزی پلو با ماهی و مرغ، کوکو سبزی، انواع آش و در مجموع غذاهایی که یک جز آن ها را سبزیجات مختلف تشکیل می دهند و البته سنت خوردن هندوانه و انار و انواع شب چره. خوردن اغلب این خوراکی ها هر کدام نماد و سمبل یک باور قدیمی است و ایرانیان از دوران باستان تا به امروز هر کدام از آن ها را به نیت خاصی میل می نمایند. خواندن شعرهای حافظ، شاهنامه خوانی، شعرهای محلی هر منطقه که اغلب کتابت گردیده اند یا سینه به سینه از حافظه نسلی به نسل دیگر رسیده اند یکی دیگر از رسوم دلنشین شب یلدای ایرانیان است. در برخی مناطق هم انواع بازی و سرگرمی و گفتن قصه و متل در شب نشینی های شب یلدا رایج است و بعضی هم عادت دارند در شب یلدا به کوچک ترها عیدی بدهند.
اسکاتلند؛ مراسمی شبیه چهارشنبه سوری
اصلا فکرش را هم می کردید اسکاتلندی ها شب یلدا را جشن بگیرند؟ در حقیقت مراسم آخرین روز ماه آذر و فصل پاییز در اسکاتلند به عنوان یکی از جشن های زمستانی برگزار می گردد و به نوعی شب چهارشنبه سوری خودمان است. این رسم که به آن هاگمانی می گویند از نیمه شب آغاز می گردد و با روشن کردن آتش، خوردن انواع شیرینی، دسر و میوه های مختلف ادامه پیدا می نماید. اتفاقا یک رسم جالب اسکاتلندی ها در شب یلدا هم این است که یک نفر به شکل و شمایل حاجی فیروز صورتش را سیاه می نماید با کاسه ای در دست به در خانه همسایه ها می رود تا هدیه هایی مثل نان و نمک، شکلات و میوه بگیرد.
جامائیکا و آمریکا؛ کارناوال با ماسک
یکی از عجیب ترین آداب و رسوم شب یلدا در کشورهای دیگر در باهاماس، جامائیکا و آمریکا و البته غرب آفریقا برگزار می گردد. در حقیقت این کشورها با جشن دریافت آخرین روز پاییز به استقبال زمستان می روند. برگزاری کارناوال های خیابانی با پخش موسیقی های سنتی و پوشاندن سر و صورت با ماسک های مختلف از کله شیر گرفته تا اسب و گاو و نمادهایی مثل شیطان و فرشته از جمله رسم و رسوم یلدا در کشورهایی مثل جامائیکا، ایالات کارولینا و ویرجینیا آمریکا و کشورهای غرب آفریقاست.
روسیه؛ نان و پنیر و عسل
از جمله آداب و رسوم شب یلدا در کشورهای دیگر می توان به رسم روس ها اشاره نمود. آخرین روز پاییز در روسیه با آذین بندی خیابان ها همراه است. کلوچه، انواع شیرینی و غذای سنتی که شامل نان و پنیر و عسل است خوراک این شب است و نیایش و دعا بخشی دیگر از رسم شب یلدا در روسیه است.
آمریکای جنوبی؛ دست و پای خورشید را ببندیم
تا حالا دست و پای خورشید را با طناب بسته اید؟ به نظر می رسد این رسم از جمله عجیب ترین آداب و رسوم شب یلدا در کشورهای دیگر باشد. بعد از شب یلدا و فرا رسیدن زمستان روزها کوتاه تر و شب ها طولانی تر می شوند. به همین خاطر در کشورهای آمریکای جنوبی مثل اکوادور و بولیوی رسم جالبی در این شب دارند. قبل از غروب آفتاب با سر و صدا و ساز و دهل به ارتفاعات می روند و در آیینی نمادینی تظاهر می نمایند که دارند دست و پای خورشید را با طناب می بندند که غروب نکند. در قرن های گذشته این رسم در اسپانیا هم برقرار بوده است و مردم برای بستن خورشید با طناب به ارتفاعات ماچوپیچو می رفتند، شهری باستانی که لقب شهر گمگردیده قوم اینکاها لقب گرفته، دیوارهایی سنگی دارد و در منطقه مقدسش معبدی به نام معبد خورشید هم دارد که اتاقی شامل سه پنجره است.
پاکستان؛ حمام با تکه ای نان
آداب و رسوم شب یلدا در کشورهای دیگر شاید اندکی عجیب به نظر برسد اما پاکستانی ها به عنوان قومی که روزگاری داد و ستد فرهنگی نزدیک تری با ایرانیان باستان داشتند به عنوان یکی از مالکان معنوی شب یلدا با با آداب ویژه خودشان برگزار می نمایند. رسم پاکستانی ها در شب یلدا این است که در حالت ایستاده غسل نمایند و در همان زمان تکه ای نان هم در دست داشته باشند. این آیین در تمام روز ادامه دارد و انتها هنگام غروب انتها می پذیرد. بعد از آن حمام طولانی روشن کردن آتش، جشن و پایکوبی و خوردن آبگوشتی که با شکمبه بز درست گردیده حسابی می چسبد.
افغانستان؛ شب شعر
عجیب نیست اگر آداب و رسوم شب یلدا در کشورهای دیگر به خصوص کشورهای همسایه هم مثل ایران با شب نشینی و شعرخوانی همراه باشد. یکی از این کشورها که شب یلدا را با این سنت ها برگزار می نماید افغانستان است. اهالی ولایت بلخ در افغانستان برای برگزاری شب یلدا بسیار مقید هستند و این شب را با شب نشینی و خواندن شعر و قصه و خوردن تنقلات برگزار می نمایند.
ژاپن؛ حمام آب میوه
به قول معروف ژاپنی ها سرشان درد می نماید برای برگزاری آیین های سنتی. شب یلدا یکی از آیین های مهم برای ژاپنی ها برای خداحافظی با پاییز و رفتن به استقبال فصل زمستان است. در حقیقت یکی دیگر از عجیب ترین آداب و رسوم شب یلدا در کشورهای دیگر را ژاپنی ها برگزار می نمایند. ژاپنی ها هم در این روز مثل پاکستانی ها یک دوش طولانی می گیرند اما نه با آب معمولی بلکه با آب مرکبات. ژاپنی ها معتقدند دوش دریافت با آب مرکبات در آخرین روز پاییز باعث می گردد که هم انرژی های منفی را از خودشان دور نمایند و هم در طول زمستان سرما نخورند. در دوران باستان ژاپنی ها در وان آب مرکبات حمام می کردند اما حالا دیگر این رسم با انداختن چند عدد لیمو و پرتقال در یک وان پر از آب برگزار می گردد.
کره؛ رهایی از دست هیولای زمستان
کره ای ها هم به برگزاری مراسم سنتی و آیینی علاقه ویژه ای دارند. مراسم شب یلدا در کشور کره با ریختن یک آب مقدس در چهار گوشه اطراف خانه برای دور کردن ارواح خبیثه و هیولای زمستان که به دنبال غذایی برای روزهای سرد سال به خانه روستاییان سرک می کشد آغاز می گردد. البته این یک افسانه قدیمی شرقی است اما هنوز هم برخی از کره ای ها به صورت نمادین این کار را انجام می دهند تا خیالشان از بابت در امان ماندن از شر هیولای زمستان راحت باشد. خوردن یک غذای سنتی متشکل از لوبیا قرمز و برنج سفید در شب یلدا یک رسم دیگر آخرین روز پاییز در این کشور است.
در مجموع اهالی شرق آسیا به آخرین روز پاییز و آغاز زمستان به چشم یک آیین مهم و حیاتی نگاه می نمایند و به آن دونگ ژی می گویند. آن ها شب نشینی در این شب طولانی را امری واجب می دانند. در کشورهایی مثل فیلیپین و ویتنام خوردن غذاهایی مثل کوفته برنجی و تانگ یوان رسم است. در مجموع این شب نشینی در شرق آسیا از غروب آخرین روز پاییز آغاز می گردد و تا پاسی از شب ادامه دارد چرا که اعتقاد دارند بودن اعضای فامیل در این شب کنار هم همبستگی و پیوندهای خانوادگی را مستحکم تر می نماید.
منبع: افق کوروش