ایران چقدر برای خارجی ها خوشمزه است؟ - سفر به تایلند

ایسنا: با وجود 2000 غذای بومی که در ایران وجود دارد، نه تنها بسیاری از مردم کشورمان این غذاها را نمی شناسند بلکه یاد گرفته ایم به گردشگران خارجی هم فقط کباب بدهیم. حتی کمتر گردشگر داخلی می داند که شهری مثل رشت به عنوان شهر خلاق خوراک شناسی در یونسکو ثبت جهانی شده است! اما چرا خوراک های ایرانی با تنوع بسیاری که دارند، برای بسیاری ناشناخته اند؟

مسئولان حوزه گردشگری و پژوهشگران و فعالان خوراک گردی هم بارها از این انتقاد نموده اند که با وجود تنوع خوراکی در ایران باز هم کباب به خورد گردشگران می دهیم. با این حال دلیل این کار را راحتی در دسترس بودن غذایی مثل کباب می دانند که در همه رستوران ها پیدا می گردد. از طرفی نمی توان در هر شهری از ایران، رستورانی که غذاهای محلی عرضه می نماید، پیدا کرد!

در این بین شاید بتوان گیلان را یکی از مناطقی دانست که نسبت به مناطق توریستی دیگر رستوران هایی با سرو غذاهای محلی دارد. همچنین خوراک های این نقطه از ایران، یکی از بهترین گزینه ها برای گردشگران گیاه خوار است.

مینا رضایی - پژوهشگر حوزه خوراک گیلان - محبوب ترین خوراک این نقطه را در بین گردشگران خارجی، میرزاقاسمی معرفی می نماید و می گوید: بسیاری از گردشگران خارجی شیفته مزه بادمجان کبابی و سیر می شوند.حدود پنج سالی می گردد که در گیلان، آموزش به راهنماها و در برنامه های تورگردانی، معرفی فرهنگ غذایی و پوشش گیلانی در دستور کار قرار داده شده و تورهای تخصصی خوراک برگزار می گردد. در شمال ایران چای مرغوبی کشت می گردد اما اصلا معرفی نشده و حتی گردشگر تخصصی در این باره نداشته ایم. دو سال پیش در یکی از موسسه های گردشگری گیلان توانستیم فم تریپ (سفر آشنایی) تخصصی چای برای اپراتورهایی که از کشور هلند می آمدند، برگزار کنیم. آنان تا کنون کشورهای ترکیه، هند، سریلانکا، تایلند و کشورهای تولیدنماینده چای را دیده بودند اما درباره کشت چای در ایران اطلاعی نداشتند. سال جاری هم گردشگران خارجی به قصد مزه کردن چای گیلان آمده بودند و چای هایی را که از جلگه تا ارتفاع کشت شده بودند، امتحان کردند.

او ادامه می دهد: ما نمی توانیم کباب را کنار بگذاریم زیرا این غذا در همه جای جهان با اسم کباب شناخته شده است اما مشکل اینجاست که ما داریم روی کباب زیاد تمرکز می کنیم زیرا غذای ساده ای است و عطر و بو هم دارد. مشکل گردشگری خوراک این است که در منوها، تست غذاهای محلی وجود ندارد. برای مثال وقتی می خواهیم در یزد آش شولی بخوریم نمی توانیم ابتدا مزه آن را تست کنیم و حتما باید یک ظرف آش بخریم. به عقیده من، ما در طراحی منو و پذیرایی هایمان ضعیف عمل نموده ایم.

در بحث سوغات هم زعفران و پسته نسبت به سوغات های دیگر برای گردشگران خارجی شناخته شده است در حالی که تنوع سوغات در شهرهای ایران بسیار بالاست.

رضایی درباره معرفی و عرضه سوغات مخصوص خطه گیلان به گردشگران خارجی نیز می گوید: تصمیم داریم محصولاتی مثل برنج و چای ایران را در بسته بندی های سازگار با محیط زیست و در سایز یک نفره به گردشگران معرفی کنیم تا اگر گردشگر دوست داشت برای سفارش این محصولات با راهنمای تور هماهنگ کند چون وزن و حجم این محصولات بالاست شاید بعضی از گردشگران خارجی دوست نداشته باشند برای خرید آنها ریسک نمایند. اما بعد از مصرف بسته های یک نفره می توانند محصول را سفارش بدهند و آن را به وسیله پست دریافت نمایند. این حرکت برای جامعه محلی هم سودمند است.

مرضیه قادری - مسئول یکی از بومگردی ها در کویر مصر - هم کشک بادمجان را یکی از محبوب ترین غذاهای گردشگران خارجی می داند که بعضی از آنان دوست دارند دستور پخت آن را داشته باشند یا در تهیه اش مشارکت نمایند.

او معتقد است گردشگران خارجی کمی با خوراک های ایرانی آشنا هستند و بعضی هم فقط کشک بادمجان را می شناسند و معمولا این غذا را سفارش می دهند: معمولا ما به آنها پیشنهاد غذا می دهیم که از کشک بادمجان استقبال می نمایند. البته کال جوش، یتیمچه و قوروتی هم از جمله غذاهای سنتی منطقه هستند که به گردشگران خارجی پیشنهاد می دهیم. خورش قورمه سبزی و کباب بعد از کشک بادمجان محبوب گردشگران خارجی هستند.

مشارکت گردشگر اسپانیایی در پخت کشک بادمجان

اما ایتالیایی هایی که خودشان به عنوان ملتی غذاباز شناخته می شوند در سفر به ایران به چه غذایی علاقه نشان می دهند؟

ماریا کریمی - راهنمای تور ایتالیایی زبان - با توجه به تجربه ای که در این زمینه دارد، می گوید: گردشگران ایتالیایی به جز کباب ها، عاشق کشک بادمجان می شوند و معمولا از ایران کشک می خرند و با خودشان می برند تا بتوانند این غذا را در ایتالیا هم درست نمایند. چند باری هم پیش آمده که دستور پخت غذاهای ایرانی را گرفته اند. ایتالیایی ها معمولا غذاهای ایرانی را دوست دارند اما نه همه غذاها را.

پیمان یزدانی - عکاس و گردشگر - نیز که تا کنون به 20 کشور سفر نموده و سابقه تجربه زندگی سه ساله در ایتالیا را دارد، در این باره معتقد است: کمتر کسی در کشورهای دیگر با غذاهای ایرانی آشناست مگر آنکه همسایه ایرانی داشته یا به یکی از رستوران های ایرانی در آمریکا یا اروپا رفته باشد. در ایتالیا هم رستوران ایرانی وجود داشت که خوراک های ایرانی را ساده نموده بود. برای مثال برنج را حذف نموده بود و کباب خالی سرو می کرد و به عبارتی غذاهای ایرانی را اسنک طور عرضه می کرد یا روزهای خاصی قورمه سبزی را به اندازه پنج پُرس می پخت، بیشتر هم ایرانی ها مشتری آن بودند، خارجی ها هم چندان از آن استقبال نمی کردند. خارجی ها برخلاف غذاهای ایرانی، غذاهای عربی مثل حمص و … را خوب می شناسند. کباب های ترکی به واسطه حضور ترک ها در آلمان معروف است. در اروپا هم ارزان ترین غذاها کباب ترکی ها هستند. مشکل غذاهای ایرانی این است که طبخ آنها سخت است و طرز تهیه آنها نیز به زمان احتیاج دارد. برای آنکه هواداران غیرمتخصص از یک غذا استقبال نمایند احتیاج به ساده سازی طبخ خوراک هاست. برای مثال یک ایتالیایی به ملموس بودن مزه ها توجه زیادی می نماید. برای مثال ممکن است یک ایتالیایی وقتی تصمیم می گیرد اسپاگیتی درست کند، یک بار آن را با قارچ و دفعه بعد با تُن ماهی بپزد. چون در غذاهای ایرانی و پخت خورش ها همه چیز با هم جوشانده می شوند، مزه غالبی وجود ندارد و این موضوع چندان باب میل ایتالیایی ها نیست.

مردم آلمان هم شناخت کافی از خوراک های ایرانی ندارند. با این وجود در شهر برلین چند رستوران ایرانی وجود دارد که مشتریان آنها هم بیشتر ایرانی های مقیم این کشور هستند. آلمانی ها تقریبا غذای معروفی به جز سوسیس و کالباس ندارند و ترجیح می دهند بیشتر به رستوران هایی با غذاهای خارجی بروند و بیشتربه غذاهایی مثل نودل، پاستا، پیتزا و دونر ترکی تمایل نشان می دهند. ترک ها به واسطه مهاجرت به آلمان کبابشان را معرفی نموده اند و رستوران راه انداخته اند.

مسلم سرخ مرد که سابقه زندگی در ایتالیا را دارد و حدود هشت سالی می گردد به آلمان مهاجرت نموده است، می گوید: غذای ایرانی در بافت جمعیتی آلمان شناخته شده نیست و بیشتر آنها خوراک های ایرانی را با غذاهای عربی و ترکی اشتباه می گیرند. من چندین بار در برنامه های دورهمی دانشجویی، زرشک پلو با مرغ، آش رشته و کشک بادمجان درست کردم که دانشجویان خارجی بشدت از این غذاها استقبال کردند و باورشان نمی شد با مواد ساده ای مثل سیر، بادمجان و کشک می توان یک غذای خوشمزه درست کرد.

او همچنین اضافه می نماید: آلمانی ها، خارجی ها را با عنوان برنج خور خطاب می نمایند و در جواب هم خارجی ها به آلمانی ها خوک خور می گویند که هر دوی این اصطلاحات توهین محسوب می گردد.

چینی ها هم لاکچری بودن را دوست دارند اما به مناطق تاریخی هم علاقه مندند. آنها شیفته معماری مساجد ایران هستند، تنوع پوشش زنان ایرانی را دوست دارند و از عکس دریافت بشدت لذت می برند و تمایل دارند تصاویرشان را به سرعت در فضای مجازی به اشتراک بگذارند. با اینکه فرهنگ غذایی ایران و چین به هم نزدیک نیست اما ما همچنان اصرار داریم با کباب از آنها پذیرایی کنیم.

طبق نتایج یک تحقیق که توسط دو فعال گردشگری ایران در چین اجرا شده است، بیشترین میزان رضایت گردشگران چینی در ایران از مذهب و تاریخ و بیشترین نارضایتی ها از غذا، هتل، پروازها و فرودگاه های ایران است. یکی از مسائل مهم گردشگران چینی، عادت نداشتن به غذاهای ایرانی است. چندین رستوران چینی در تهران و چند شهر دیگر باز شده اند اما به دلیل بالا بودن قیمت ها و در دسترس نبودن مخصوصا در جهت سفر نمی توان بیش از یک یا دو وعده از غذای چینی استفاده کرد. در این صورت بهترین راه برای رضایت بیشتر گردشگران از غذا، استفاده از غذاهای ایرانی مورد پسند گردشگران چینی است. به طور مثال چینی ها بیش از یک یا دو وعده غذای سرخ شده و خشک را نمی پسندند و معمولا در کنار هر وعده غذایی گوشتی، به خوردن سبزیجات پخته و چای عادت دارند.

یکی از مسئولان ارشد کترینگ های هواپیمایی نیز چلوخورش قیمه سیب زمینی را غذای محبوب مهمانان خارجی می داند. به گفته او باقالی پلو با ماهیچه و سبزی پلو با گوشت هم مورد توجه آنهاست اما از خورش قورمه سبزی کمتر استقبال می گردد.