گزارش، سایه تحریم بر سر آنکارا؛ آیا ترکیه دچار شوک دلاری می&zwnjشود؟ - سفر به تایلند

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، در حالی که مقامات آنکارا، اندک اندک خود را مهیا می کردند که برای شروع همکاری و ارتباط نزدیک با تیم جو بایدن قدم بردارند، جمهوری خواستار، پیش از آن که قدرت را به جریان رقیب واگذار نمایند، باز هم ترکیه را در تنگنا قرار دادند.

جریان از این قرار است که در بودجه سال 2021 میلادی وزارت دفاع آمریکا، در فصل مرتبط با فروش جنگنده های اف 35 و همچنین در خصوص همکاری تسلیحاتی با کشورهای دنیا، پیشنهاد شده که ترکیه به خاطر خرید سامانه اس 400 تحت تحریم قرار بگیرد و مشمول قانون مقابله با دشمنان آمریکا به وسیله تحریم ها (caatsa) گردد.

امید اندک به ترامپ

تحریم تسلیحاتی ترکیه به خاطر عقد قرارداد دفاعی با روسیه، موضوع مهمی است که مورد اعتراض ناتو و اتحادیه اروپا نیز قرار گرفته و به عبارتی روشن، ترکیه به خاطر خرید موشک های روسیه، از سوی دنیا غرب، تحت فشار قرار گرفته است.

پیشنهاد تحریم، پس از تصویب در مجلس نمایندگان آمریکا، در مجلس سنا نیز مورد آنالیز قرار گرفت و دو سوم از نمایندگان سنا یعنی ترکیب قابل توجهی از هر دو حزب دموکرات و جمهوری خواه، به این قانون رای مثبت دادند.

ترکیب سیاسی متفاوت یعنی توافق هر دو حزب جمهوری خواه و دموکرات، نشانه این است که کاهش سطح روابط آمریکا با ترکیه، الزاماً ارتباط چندانی با خواست و اراده دولت حاکم ندارد و در واقع، این سناتورها و کارشناسان امنیتی و دفاعی هستند که در برابر ترکیه موضع گرفته اند.

آنان معتقدند که ترکیه با خرید سامانه موشکی اس 400 از روسیه، عملاً در جبهه خصم و گروه دشمنان آمریکا قرار گرفته و باید شامل قوانین تحریم تسلیحاتی گردد.

از آنجایی که رای به تحریم تسلیحاتی، با استقبال هر دو حزب دموکرات و جمهوری خواه قرار گرفته، دست رئیس جمهور هم برای وتو کردن این پیشنهاد، باز نیست. اما ظاهراً ترکیه در حال لابی کردن است تا در آخرین هفته های دوران اقتدار دونالد ترامپ و تیم او، کاری کند که این بازی با کمترین تعداد ضربات متوقف گردد و بعداً فکری به حال آن بنمایند.

در این میان، سه موضوع مهم وجود دارد:

1.دونالد ترامپ در مقام رئیس جمهور، از اختیارات آن برخوردار است که از 12 ماده قانون مزبور، به انتخاب خودش فقط 5 ماده را برای تحریم ترکیه برگزیند و در این انتخاب، اندکی به سمت سوی تحریم فرمالیته و تشریفاتی برود. مثلاً تحریم ورود بعضی مقامات ترکیه به خاک آمریکا که اساساً ممکن است گذرشان به آمریکا نیفتد.

2.بخت با ترکیه یار نیست و در خصوص مساله تحریم، تا حدودی قربانی اختلافات داخلی در آمریکا شده است. به این معنی که بعضی از سناتورهای جمهوری خواه که دل خوشی از سیاست های ترامپ ندارند، تمایل دارند حتی در این آخرین روزها به او فشار بیاورند و قاعدتاً برایشان مهم نیست که بخشی از این فشار، ترکیه را نیز در تنگنا قرار دهد.

3.نقش مایک پامپئو وزیر امور خارجه، قابل انکار نیست. او می تواند برای امضای هر چه سریع تر تحریم، ترامپ را قانع کردن کند و پیش از آن که جایگاه خود را به بلینکن واگذار کند، یادگار بدی برای تیم اردوغان برجای بگذارد.

نقطه متناقض در این مساله، این است که ترکیه تا حدودی به توجه و گذشتِ خود دونالد ترامپ امیدوار است اما مایک پامپئو وزیر امور خارجه، نه تنها دلِ خوشی از رابطه با ترکیه ندارد، بلکه چندی پیش در اقدامی نامتعارف، با وجود آن که به استانبول سفر نموده بود، اما به آنکارا نرفت و با مسئولین دولت اردوغان دیداری صورت نداد و استانبول را به مقصد گرجستان ترک کرد تا نشان دهد که شخص و او تیم متبوعش در پرونده های سوریه، عراق و شرق مدیترانه، تمایلی به ارتباط صمیمانه با تیم اردوغان ندارند.

تحریم و دو رویداد داخلی و خارجی مهم

احتمال اعمال تحریم از سوی آمریکا علیه ترکیه، با دو رویداد داخلی و خارجی مهم همزمان شده است.

اول این که اتحادیه اروپا نیز به دنبال اعمال تحریم علیه ترکیه است و سران اتحادیه اروپا ظاهراً فعلاً به اجماع نظر نرسیده و منتظر آن هستند که جو بایدن پشت فرمان بنشیند.

دوم این که، دستگاه دیپلماسی ترکیه دست به تغییرات جدیدی زده است. وزارت امور خارجه، تغییراتی در بدنه سفارت خود در واشنگتن اعمال نموده، تا بتواند با دولت بایدن وارد تعامل گردد. سردار کلچ سفیرکبیر و از دیپلمات های قدیمی ترکیه در واشنگتن کنار قرار گرفت. چرا که از دید بعضی از منتقدین، او در دوران ترامپ نتوانست برای تقویت روابط ترکیه و آمریکا کار خاصی انجام دهد.

گفته می گردد، سفیر ترکیه در واشنگتن، برای لابی گری، هزینه های زیادی صرف کرد اما نتوانست در خصوص اس 400 و اف 35 رضایت تیم ترامپ و کنگره را جلب کند.

حالا تیم اردوغان، فردی را به جای کلچ به واشنگتن فرستاده که صرفاً دیپلمات نیست و در عین حال، به عنوان یک سیاست مدار قدیمی شناخته می گردد.

مراد مرجان، از چهره های مهم حزب اردوغان که نام او در لیست موسسین به چشم می خورد، پیش تر در پست هایی همچون معاونت وزیر انرژی، ریاست کمیسیون سیاست خارجی مجلس و چند دوره هم به عنوان نماینده مجلس فعالیت نموده، از سفارت ترکیه در ژاپن به سفارت ترکیه در آمریکا فرستاده می گردد تا بتواند مسائل فعلی را برطرف کند.

آنکارا امیدوار است که این دیپلمات باتجربه بتواند با تیم بایدن کنار بیاید و بعضی از کدورت ها را برطرف کند. اما واقعیت این است که اگر سناتورها و تیم بعدی کاخ سفید هم در خصوص ضرورت اعمال فشار بر ترکیه، هم رای و مُصر باشند، کاری از دست بهترین سفرا هم ساخته نخواهد بود.

اختلافات پابرجا

ترکیه و آمریکا در سالیان اخیر، در پرونده های مهمی همچون سوریه و موضوع نمودها، ارتباط با روسیه و خرید سامانه دفاعی اس 400، تحرکات سیاسی و نظامی در شرق مدیترانه و چندین موضوع دیگر، دچار اختلاف نظر جدی شده اند و در عین حال، ترکیه با اتحادیه اروپا و ناتو نیز رابطه حسنه ای نداشته و به عبارتی، از دنیا غرب، تا حد قابل توجهی، فاصله گرفته است. حال باید دید در دوران بایدن، چه تغییراتی در انتظار روابط آنکارا - واشنگتن خواهد بود.

در سرانجام باید گفت، اگر تحریم آمریکا علیه ترکیه به شکل جدی اعمال گردد، چنین چیزی بر حوزه مالی نیز تاثیر خواهد گذاشت و احتمال آن وجود دارد که در روانشناسی بازار ترکیه، کنش و واکنش هایی روی دهد که منجر به شوک دلاری گردد و دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه را در شرایط سخت تری قرار دهد.